Op zondag lag ik in mijn bed te denken aan een Indiase vriend die in Zweden woont en oorspronkelijk uit Mumbai komt. “Wat weet ik nu eigenlijk over Mumbai? Eigenlijk helemaal niets. Laat ik eens op Google Maps door de straten van Mumbai scrollen.” Naast dat het me wel wat hielp een beeld te vormen, vielen de voetpaden me op, met hekken afgeschermd van de weg. Op de weg leek een soort niemandsland te zijn, waarin van alles gebeurde: parkeren, lopen, uitpakken, enzovoort. Ik zat, op zondag, in bed, na te denken over voetgangersbeleid in India. Wat boeiend is lopen toch!
In Nederland werkt het net wat anders. Geen informele overgangszones, maar duidelijk begrensde ruimtes, precies toegewezen aan de fiets, voetganger, auto en OV. Als een fietser ziet dat je op de straat loopt in plaats van op het trottoir, al val je er bijna vanaf, dan “belt de fietser de voetganger de stoep op”, of anders doet de automobilist dat wel. Maar juist dat voetpad is niet zo ‘monomaan’ georganiseerd ten dienste van lopen alleen. Op de stoep mag juist alles; prullenbakken, lantarenpalen, groenstroken en plantenbakken neerzetten, maar ook voertuigen parkeren, terrassen plaatsen, etc. Ook ontmoeten we elkaar en verplaatsen voetgangers zich niet altijd. In de compacte oudere delen van Amsterdam is de druk op de stoep daardoor immens. In die zin lijkt de situatie wel een beetje op die in het dichtbevolkte Mumbai. Het is aan de ene kant gezellig, maar als het te druk wordt, dan verdwijnt die gezelligheid. Dat geldt des te meer voor mensen met een fysieke beperking of een kinderwagen.
De uitdaging voor mij als beleidsmedewerker is om in die minder afgebakende voetgangersruimte enige orde te scheppen en te zorgen voor voldoende ruimte zodat lopen mogelijk blijft voor iedereen. Daarbij laat zich een rare paradox gelden. In een tijd waarin we voor grote uitdagingen staan als klimaatadaptatie, het verbeteren van de biodiversiteit, een verdere verdichting van de stad er eigenlijk geen ruimte voor lopen. Dit terwijl lopen juist bijdraagt aan het oplossen van bovenstaande opgaves en juist weinig ruimte kost. Bovendien is lopen ook heel gezond voor lichaam en geest. Het is aan mij om telkens de aandacht te vestigen op de voetganger en dat doe ik met liefde en een vleugje beroepsdeformatie.
Frans Osté, Beleidsmedewerker bij de gemeente Amsterdam, draagt tijdens het Nationaal Voetgangerscongres op 3 oktober bij aan de workshop 'Voetgangersnormen voor rustige straten tot extreem drukke voetgangersgebieden'.
