Waalstad is in oktober gastgemeente van het Nationaal Voetgangerscongres. Waarom vindt de stad van de Vierdaagse de voetganger zo belangrijk? We vroegen het aan wethouder Cilia Daemen.
In Nijmegen is Cilia Daemen (GroenLinks) verantwoordelijk voor de portefeuilles welzijn, gezondheid, inclusie, klimaatadaptatie en stadsvergroening en mobiliteit. En aan al die opgaven kan de voetganger een belangrijke bijdrage leveren, vindt Daemen. Nijmegen is in oktober gastgemeente van het Nationaal Voetgangerscongres. “Lopen is zo vanzelfsprekend, we zijn ons niet altijd bewust van de veelzijdigheid van de voetganger”, stelt ze. “Want een voetganger kan soms ook iemand achter een rollator of een kinderwagen zijn."
Toegankelijkheid
Het helpt daarom enorm dat de gemeente Nijmegen zich al jarenlang inzet voor een toegankelijke en inclusieve openbare ruimte. “Hoe toegankelijk de stad is leer je door te praten met ervaringsdeskundigen, maar ook door zelf naar buiten te gaan en samen door die stad te lopen. Je komt er bovendien achter dat je met kleine aanpassingen heel veel kunt verbeteren.” Een opvatting die uitstekend past het thema ‘Elke stap telt’ van het Nationaal Voetgangerscongres. “Bij nieuwe gebieden moet je uiteraard proberen om het vanaf het begin goed te doen, maar in de bestaande stad kan je met kleine stappen veel impact maken. Bijvoorbeeld door een opritje net anders neer te leggen of een stoplicht anders in te stellen.”
Inclusieve Waalhavenbrug
Nijmegen kent een extra uitdaging door de vele hoogteverschillen in de stad. “Met het VN-verdrag voor de rechten van de mens in het achterhoofd levert dat wel een discussie op in de stad”, weet Daemen. “Je hoeft niet heel rigoureus alle trappen in de historische binnenstad te verwijderen, maar je kunt er wel voor zorgen dat mensen die minder goed ter been zijn niet meteen een compleet andere route hoeven te nemen.” Deze inclusieve gedachte werd heel concreet bij de ontwikkeling van de nieuwe Waalhavenbrug, onderdeel van een recreatieve route die het buitengebied met het centrum van Nijmegen verbindt. Het ontwerp daarvoor was in eerste instantie niet inclusief. Na lang steggelen is de gemeenteraad uiteindelijk toch akkoord gegaan met een duurder, maar inclusiever ontwerp van de brug, mét plateaulift voor rolstoelers. “In dit geval viel het ontwerp duurder uit, maar als je inclusie vanaf het begin meeneemt dan hoeft het echt niet altijd duurder te zijn”, weet Daemen.
Samenwerken
De voetganger is bij uitstek een onderwerp dat meerdere beleidsterreinen raakt. En hoewel Daemen een uitgebreide portefeuille heeft, zit een thema als ruimtelijke ordening er niet bij. Overleg met haar collega’s is dan ook noodzakelijk. “In het kader van de Omgevingswet hadden we in Nijmegen de Omgevingsvisie al gemaakt. Nu we bezig zijn om die te actualiseren, kijken we daar heel integraal naar. In de ambitie naar een gezonde stad kijken we naar wat dat betekent voor de inrichting van de stad. De voetganger zit daar al heel goed in. Bij het ontwikkelen van de gebiedsprogramma’s zitten we met de teams bij elkaar. Het helpt dat we die insteek ook al hadden toen we bezig waren met toegankelijkheid.”
Belang van de regio
Wie Nijmegen zegt, zegt automatisch Nijmeegse Vierdaagse, hét wandelevent van het jaar. Duizenden deelnemers wandelen dan tientallen kilometers door het ommeland van Nijmegen. “De regio is heel belangrijk voor Nijmegen”, vindt Daemen. “Hoewel een voetganger de stad vaak als begin- of eindpunt heeft, heeft de regio zo ontzettend veel te bieden. Met de Vierdaagse kunnen we uitdragen: hier moet je zijn als voetganger.”
Sociale veiligheid
En toch is er zelfs in Nijmegen nog voldoende te verbeteren. “Er is altijd iets te winnen. In de koers voor de binnenstad die we onlangs hebben vastgesteld kijken we vooruit naar 2035. Tegen die tijd zal een groot deel van het centrum voornamelijk ingericht zijn voor voetgangers. De fiets wordt een beetje richting de zijkant van de stad verplaatst.” Het is tekenend voor het ruimtetekort waar Nijmegen net als heel veel andere steden mee kampt. Ook daarin kan de voetganger belangrijk zijn. “Wanneer je met meer mensen op de vierkante meter gaat wonen, dan is het fijn als die zich te voet door de stad beweegt. Een voetganger neemt nu eenmaal minder ruimte in dan een auto.” Veel voetgangers op straat heeft nog meer voordelen. Daemen verwijst naar de publicatie ‘Naar een gezonde stad te voet’, van het College van Rijksadviseurs. “Meer voetgangers betekent ook meer ogen op straat. Dat komt de sociale veiligheid ten goede. In het Kronenburgpark is af en toe overlast door zaken als drugsgebruik. Een groep bewoners heeft nu het initiatief genomen om elke week gezamenlijk door het park te wandelen, met idee om het park weer terug te pakken en het signaal af te geven aan anderen dat het een veilige plek is.”
Ontdekken
Voor Daemen, die zelf ook graag een wandeling maakt, is dit als muziek in de oren. Lopen is goed voor de stad, gezond, maar ook gewoon leuk. “Meer dan met de auto of de fiets ontdek je lopend nieuwe dingen. Je komt misschien minder ver, maar je kunt wel heel makkelijk even een andere kant op, een ander straatje ontdekken. In oktober hebben we in Nijmegen altijd de Nacht van de Ommetjes. Dé gelegenheid om je eigen wijk op een andere manier te leren kennen, om nieuwe doorsteekjes te ontdekken.”
